Để thực hiện đạt chỉ tiêu kế hoạch sản xuất lúa năm 2018, trên cơ sở nhận định tình hình khí tượng thủy văn mùa mưa bão năm 2018 của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Cà Mau, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn lịch thời vụ và cơ cấu giống lúa cho sản xuất vụ mùa năm 2018 như sau:
I. Nhận định tình hình khí tượng thuỷ văn mùa mưa năm 2018:
Hiện tại, ENSO được xác định đang ở trạng thái La Nina yếu, chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO 3.4 (Khu vực xích đạo Trung tâm Thái Bình Dương) thấp hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN), đến thời điểm cuối tháng 3/2018 chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển đang là -0,7oC, tăng so với thời kỳ cuối tháng 02/2018 là 0,2oC. Theo các kết quả dự báo mới nhất về hiện tượng ENSO của các cơ quan dự báo khí hậu trên thế giới cho thấy xu hướng tăng dần của nhiệt độ mặt nước biển khu vực NINO3.4. Theo đó hiện tượng ENSO được dự báo nhiều khả năng sẽ chuyển sang trạng thái trung tính vào tháng 6, tháng 7 với xác suất trong khoảng 55- 65%.
Năm 2018, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) hoạt động trên Biển Đông có khả năng ở mức xấp xỉ TBNN (khoảng 12-13 cơn), trong đó có khoảng 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta. Cần đề phòng những cơn bão, ATNĐ hoạt động vào các tháng cuối mùa (tháng 10, 11, 12) ảnh hưởng đến khu vực Nam Bộ.
Nền nhiệt độ trung bình trong mùa mưa 2018 ở mức cao hơn TBNN từ 0.4 - 0.8
oC.
- Tháng 4 và đầu tháng 5 là thời kỳ nắng nóng cao điểm với nhiệt độ cao nhất ở mức từ 34 - 36oC.
- Thời kỳ chuyển mùa: Từ nửa cuối tháng 4 đến đầu tháng 5 xuất hiện mưa chuyển mùa.
- Thời kỳ bắt đầu mùa mưa năm 2018 ở mức TBNN (trong khoảng từ ngày 5 - 15/5/2018), riêng khu vực phía bắc tỉnh có khả năng đến sớm hơn.
- Lượng mưa: Tổng lượng mưa năm 2018 ở mức xấp xỉ TBNN. Trong đó, thời kỳ tháng 4 - 6/2018 phổ biến ở mức cao hơn TBNN, các tháng 7 - 10/2018 phổ biến ở mức xấp xỉ TBNN, tháng 11 - 12/2018 ở mức thấp hơn TBNN.
- Thời kỳ kết thúc mùa mưa: Ở mức xấp xỉ TBNN, trong khoảng 10 ngày giữa tháng 11.
Cần đề phòng các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa rất to xảy ra trong thời đoạn ngắn; dông mạnh kèm theo tố, lốc, sét, mưa đá vào thời kỳ chuyển mùa, các tháng đầu mùa mưa và sau các đợt giảm mưa.
Mực nước trên các sông, rạch trong tỉnh biến đổi theo triều. Đỉnh triều cao nhất năm xuất hiện từ tháng 10 đến tháng 12. Tại trạm Năm Căn có khả năng từ 1.65m - 1.75m, tại trạm Sông Đốc từ 0.95m - 1.05m và tại TP Cà Mau từ 0.8m - 0.9m. Đề phòng các đợt triều cường cuối năm trùng với thời gian gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh, mực nước triều có thể dâng cao bất thường và diễn biến phức tạp.
Độ mặn tiếp tục tăng lên và đạt giá trị cao nhất vào cuối tháng 04 đầu tháng 05. Tại thành phố Cà Mau có khả năng ở mức từ 29 - 310/00, tại thị trấn Sông Đốc 31 - 330/00. Qua tháng 6 độ mặn bắt đầu giảm dần.
Tình hình thời tiết, thủy văn năm 2018 còn diễn biến phức tạp, cần chủ động đề phòng các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa rất to trong thời đoạn ngắn, dông mạnh kèm theo tố, lốc, sét, mưa đá... ảnh hưởng đến các địa phương trong tỉnh trong các tháng đầu mùa mưa và ATNĐ, bão, triều cường... trong các tháng cuối mùa mưa.
II. Lịch thời vụ và cơ cấu giống lúa cho sản xuất vụ mùa năm 2018
1. Vụ lúa Hè Thu:
Gieo sạ trên những vùng đất đã được bố trí sản xuất 02 vụ lúa trong năm, tập trung ở địa bàn huyện Trần Văn Thời, U Minh, Thới Bình và Thành phố Cà Mau.
a) Thời vụ gieo sạ:
- Sạ khô (áp dụng ở vùng đất cao, đất đã cày ải, ít cỏ dại, ít nhiễm phèn, mặn, thoát thủy tốt vào đầu mùa mưa, hàng năm hay bị thiếu nước cuối vụ 2 và một số vùng đất trũng hàng năm cuối vụ bị đổ ngã) tranh thủ gieo sạ sớm vào cuối tháng 4 (dl) đến trước khi mùa mưa thật sự bắt đầu, chủ yếu ở xã Tân Lộc, Tân Lộc Bắc của huyện Thới Bình và các xã Khánh Bình, Khánh Bình Đông, Khánh Bình Tây, thuộc của huyện Trần Văn Thời áp dụng các biện pháp tổng hợp để quản lý cỏ dại, lúa rài trên đồng ruộng đối với trà lúa sạ khô.
- Sạ gát: Gieo sạ bằng hạt giống ngâm ủ, tập trung từ nữa cuối tháng 5 (dl) đến giữa tháng 6 (dl).
Lưu ý: Đối với một số khu vực đất trũng thuộc tiểu vùng ô thuỷ lợi Khánh Hưng (xã Khánh Hưng, Khánh Hải) ô thuỷ lợi Khánh Bình Đông (xã Khánh Bình Đông, một phần xã Trần Hợi và thị trấn Trần Văn Thời) thuộc của huyện Trần Văn Thời phải có kế hoạch gieo sạ sớm để hạn chế bị thiệt hại giai đoạn trổ chín do mưa nhiều gây ngập úng và đỗ ngã.
b) Giống lúa gieo sạ:
Chọn giống lúa nhóm "A", cấp giống xác nhận, cứng cây, ít nhiễm sâu, bệnh, năng suất cao, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu như:
- Nhóm giống lúa chủ lực gồm: OM 5451, OM 6162, OM 576, các giống lúa thơm RVT, ST20, Đài Thơm 8 (bố trí gieo sạ sớm để thu hoạch vào thời điểm nắng hạn) ...
- Nhóm giống lúa triển vọng gồm: Camau 1, ST 24, OM 18, OM 9577 (chỉ sản xuất thử diện hẹp).
2. Vụ lúa Thu Đông và Đông Xuân
Sau khi thu hoạch trà lúa Hè Thu, để tranh thủ mùa vụ, tiến hành làm đất, gieo cấy lại vụ sau.
Tùy theo điều kiện đất đai, khả năng chủ động nguồn nước (tưới, tiêu) ở từng nơi, có thể áp dụng phương pháp sạ hay cấy cho phù hợp.
2.1. Vụ lúa Thu Đông:
a) Áp dụng phương pháp sạ:
- Thực hiện đối với những vùng đất gò: Tập trung ở huyện Thới Bình, Thành phố Cà Mau, một phần của xã Khánh Bình, Khánh Bình Đông, Trần Hợi, Khánh Bình Tây Bắc của huyện Trần Văn Thời.
- Tập trung gieo sạ tháng từ 9 -10 dương lịch (dl), thu hoạch vào tháng 12 tháng 01 (dl) năm sau.
- Giống lúa gieo sạ: Gieo sạ bằng những giống lúa nhóm "A" như khuyến cáo ở vụ Hè Thu, ngoài ra có thể sử dụng thêm những giống lúa chất lượng cao (lúa thơm) như: ST20, RVT, Jasmin 85, …
b) Áp dụng phương pháp cấy:
- Thực hiện ở những vùng đất ngập sâu, không chủ động bơm tác nước, chủ yếu ở huyện U Minh, một phần diện tích của huyện Trần Văn Thời và thành phố Cà Mau.
- Tập trung gieo mạ tháng 7, tháng 8 (dl) bằng các giống lúa mùa địa phương như: Tài nguyên đục, Tép hành, Một bụi lùn (Lùn Kiên Giang), Một bụi bờ đìa, Ba bông mẵn phục tráng. Cấy tập trung tháng 9, 10 (dl), thu hoạch vào cuối tháng 12 đến đầu tháng 0l (dl) năm sau.
2.2. Vụ Đông Xuân:
- Áp dụng cho những vùng còn lại đảm bảo đủ nguồn nước tưới cuối vụ, tập trung chủ yếu ở huyện Trần Văn Thời, một phần của huyện U Minh.
- Thời vụ gieo sạ: Tập trung gieo sạ tháng 11, 12 (dl) của năm trước và tháng 1 (dl) năm sau; Thu hoạch vào các tháng 2,3 và 4 (dl) của năm sau.
3. Vụ mùa:
3.1. Vụ lúa mùa:
Gieo cấy một vụ lúa trong năm trên các vùng đất trũng nhiễm phèn, tập trung chủ yếu ở huyện U Minh, một phần diện tích của huyện Trần Văn Thời.
a) Giống lúa gieo cấy:
Chọn những giống lúa mùa cứng cây, cho năng suất khá, ngon cơm, thích nghi với điều kiện ngập sâu, kết hợp nuôi cá đồng như: Tài nguyên đục, Tép hành, Một bụi lùn (Lùn Kiên Giang), Một bụi bờ đìa, Ba bông mẵn phục tráng.
b) Làm mạ, cấy lúa:
Chọn những nơi thuận lợi đất tốt, bằng phẳng, ít nhiễm phèn, mặn, làm đất kỹ, gieo mạ bằng hạt giống ngâm ủ, tập trung làm mạ trong tháng 6, 7 (dl), cấy tập trung trong tháng 8, 9 (dl).
3.2. Vụ lúa trên đất nuôi tôm:
Tiến hành gieo cấy ở những nơi có đủ điều kiện về ngăn mặn giữ ngọt. Khâu rửa mặn cần thực hiện ngay từ đầu mùa mưa, đảm bảo độ mặn trong ruộng ổn định ở mức dưới 2‰ trong thời gian ít nhất 30 ngày trước khi gieo cấy. Tập trung chủ yếu ở huyện Thới Bình, U Minh, một phần diện tích của huyện Trần Văn Thời, thành phố Cà Mau, huyện Cái Nước.
a) Phương pháp sạ thẳng:
Áp dụng trên những chân ruộng bằng phẳng, tương đối cao, có điều kiện tiêu nước cải tạo mặn tốt, tập trung chủ yếu ở huyện Trần Văn Thời, Thành phố Cà Mau, Cái Nước và một phần diện tích của huyện Thới Bình.
- Tập trung gieo sạ vào tháng 9 (dl) để thu hoạch vào tháng 12 (dl).
- Giống lúa gieo sạ: Các giống lúa nhóm "A" có thời gian sinh trưởng ngắn, thích ứng tốt với điều kiện đất nhiễm mặn như: OM 2517, OM 6677, OM 6976, OM 5451, OM 9921, ST5, ST20, Lúa lai BT-E, Camau 1, Sói lùn, CXT 30, ...
b) Phương pháp cấy:
Áp dụng ở những chân ruộng thấp trũng; điều kiện cải tạo mặn chậm, do thoát nước bị hạn chế, tập trung chủ yếu ở huyện U Minh và Thới Bình.
- Thời vụ gieo cấy:
+ Làm mạ: Chọn những khu vực đất tốt, ít nhiễm phèn, mặn hoặc trên những bờ cao, trên sân, đất vườn được làm đất kỹ, tiến hành gieo mạ bằng hạt giống ngâm ủ hoặc tỉa theo hốc bằng hạt giống không ngâm ủ (đối với trên sân hoặc trên bờ cao) tập trung gieo tỉa trong tháng 7 (dl). Giống lúa gieo cấy là những giống lúa mùa thích ứng tốt với điều kiện đất đai ở địa phương như: Một bụi đỏ, Một bụi lùn, Một bụi bờ đìa, Ba bông mẵn, ...
+ Thời vụ cấy lúa: Tập trung cấy tháng 9,10 (dl), thu hoạch vào cuối tháng 12 đến tháng 01 (dl) năm sau.
* Những vấn đề cần lưu ý:
- Vụ lúa Hè Thu hàng năm thường bị đổ ngã do mưa gió vào cuối vụ, nên cần chú ý khâu thâm canh như: Bố trí gieo sạ sớm để thu hoạch vào đợt nắng hạn tháng 8, 9 (dl), chọn giống lúa thấp, cứng cây, chống đổ ngã, gieo sạ thưa (không quá 120 kg/ha), bón phân cân đối Đạm - Lân - Kali. Hạn chế bón thừa phân đạm và phân bón lá chứa nhiều đạm giai đoạn sau, tăng cường bón phân Kali, phân Silic giúp lúa cứng cây hạn chế đổ ngã.
- Đối với trà lúa Thu Đông, Đông Xuân: Để đạt năng suất, chất lượng cao trong kỹ thuật canh tác lưu ý các biện pháp thâm canh tổng hợp: Bố trí sản xuất tập trung thành vùng nguyên liệu lúa cao sản, lúa đặc sản chất lượng cao, tổ chức khâu làm đất trang bằng mặt ruộng, gieo sạ thưa đồng loạt, bón phân cân đối, phòng trừ tốt cỏ dại và sâu bệnh kịp thời ...
- Vụ lúa trên đất nuôi tôm hướng dẫn cho người dân tiến hành cải tạo mặn ngay từ đầu mùa mưa, bố trí mùa vụ và cơ cấu giống lúa phù hợp cho từng khu vực sản xuất cụ thể, hạn chế sử dụng các giống lúa có thời gian sinh trưởng dài ngày và chỉ gieo cấy ở những nơi được quy hoạch, đảm bảo ngăn mặn, giữ ngọt tại chỗ, không bị xâm nhập mặn khi triều cường dâng cao vào những tháng cuối năm (từ tháng 10 đến tháng 12)./.
